Autyzm - co to takiego?

03 kwietnia






Autyzm należy do tzw. całościowych zaburzeń rozwoju. Często wymiennie stosuje się angielski termin ASD – Autism Spectrum Disorder, w polskim tłumaczeniu mówi się o zaburzeniach ze spektrum autyzmu. Chociaż w obowiązujących w Polsce klasyfikacjach ICD-10 oraz DSM IV nie używa się terminu zaburzenia ze spektrum autyzmu, to jednak wielu specjalistów posługuje się nim. Według klasyfikacji ICD-10 wśród całościowych zaburzeń rozwoju wyróżnia się: autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, Zespół Retta, inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne, zaburzenia hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi, Zespół Aspergera, inne całościowe zaburzenia rozwojowe, całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone. Natomiast według skali DSM – IV do całościowych zaburzeń rozwojowych zalicza się: zaburzenia autystyczne, inne zaburzenia rozwojowe nieujęte w pozostałych kategoriach diagnostycznych, zaburzenie Retta, dziecięce zaburzenie dezintegracyjne, zaburzenie Aspergera. Wśród osób ze zdiagnozowanym autyzmem lub Zespołem Aspergera możemy wyróżnić osoby wysokofunkcjonujące. Oznacza to, że ich inteligencja mieści się w granicach normy.
Dla spektrum autyzmu charakterystyczna jest tzw. autystyczna triada zaburzeń. Są to trzy obszary, w których ujawniają się trudności, jakie można zauważyć u osób z tym zaburzeniem: ograniczona zdolność tworzenia relacji z innymi ludźmi i uczestniczenia w interakcjach społecznych, zaburzona umiejętność komunikowania się, obecny w zachowaniu schematyzm, ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań połączony z brakiem wyobraźni. Osoby ze spektrum autyzmu mogą wykazywać trudności na podobnym poziomie we wszystkich trzech obszarach lub intensywność tych trudności w każdym z obszarów będzie zupełnie różna. Wszystkie jednak będą na siebie pośrednio lub bezpośrednio wpływać. 
Przyczyna tych trudności tkwi zarówno w mózgu jak i w umyśle osób z autyzmem. Co to znaczy? Za pomocą neuroobrazowania można wyróżnić te obszary mózgu u osób z ASD, które różnią się od osób neurotypowych, z drugiej  strony wiele zaburzeń ma swoje źródło w deficytach poznawczych wynikających ze specyfiki funkcjonowania mózgu osób z autyzmem. 
Jest wiele teorii na temat etiologii autyzmu. Baron –Cohen Uta Frith i Alan Leslie są zwolennikami teorii, że zaburzenia społeczne i komunikacyjne wynikają z deficytów poznawczych.

U. Frith pisze: "Teorie poznawcze dotyczące autyzmu pozwalają jak dotąd na najbardziej całościowe zrozumienie przyczyn tego zaburzenia (...). Podejście poznawcze, upraszczając, utrzymuje, że między zachowaniem i mózgiem istnieje łączący poziom opisu: umysł ".

Badania Barona-Cohena, Frith, Lesliego dowodzą, iż dzieci z autyzmem są tylko do pewnego stopnia zainteresowane wyglądem czy zachowaniem innych ludzi. Mają ogromny problem z wyobrażeniem sobie stanu umysłu drugiego człowieka, czyli z uświadomieniem sobie tego, iż inni mogą mieć wyobrażenia, wierzenia, przekonania czy intencje. Owe zaburzenia dotyczą teorii umysłu. Baron- Cohen używa sformułowania mindblindness, co w polskim tłumaczeniu znaczy ślepy na stany umysłowe innych. Wydaje się, iż ta teoria najdokładniej wyjaśnia nie tylko przyczyny trudności osób z autyzmem, ale także specyfikę zaburzeń oraz rozumienie otaczającej rzeczywistości.

Zalecana literatura:

  1. 1.    Elliot L, Co tam się dzieje. Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia, Poznań 2010
    2.      Schaffer Rudolph, H., Psychologia dziecka, Warszawa 200
    3.      Yates Kristy, Le Conteur Ann, Diagnostic autism,  Pediatrics and Child Health, tłum. Lek. Elżbieta Szczęsny, M-chat Polish 2009; 19: 55-59, s. 79
    5.      Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2, 217-250. (pg. 220)
    6.      Winczura B., Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu, Kraków 2008
    7.      Winczura B, Wczesne wykrywanie zaburzeń autystycznych w świetle koncepcji teorii umysłu, [w]: Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, red. B. Cytowska, B. Winczura, Kraków 2014, s. 389-399
    8.      Frit U., Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy, Gdańsk 2004
    9.      Chawarska K. Volkmar R, Autyzm u niemowląt, [w]: Medycyna Praktyczna – Psychiatria 4/2009. tłum. Miernik-Jaeschke, s. 69-71.
    10.  Pisula E., Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Autyzm, Sopot 2015
    11.  Pisula E., Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia, Gdańsk 2014
    12.  Markiewicz Katarzyna, Charakterystyka w rozwoju umysłowym dzieci autystycznych, Lublin 2007
    13.  Połatyńska K, Neurologiczne aspekty całościowych zaburzeń rozwojowych, [w]: Aktualne problemy diagnozy i terapii osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi i zaburzeniami rozwojowymi, red. Boksa E., Michalska A., Zbróg P., Kraków 2013
    14.  Autyzm i zespół Apsergera, red. Frith U., Warszawa 2005




Podziel się z innymi

Tags: ,

Bloguję dla wszystkich, którzy, podobnie jak ja, szukają informacji na temat rozwoju dziecka i inspiracji do codziennych zabaw. Jako logopeda i młoda mama chciałabym się podzielić swoją wiedzą i swoimi pomysłami na zabawy wspierające rozwój dzieci. Mam nadzieję, że każdy znajdzie tu coś dla siebie.

.

Podobne wpisy

0 komentarze

Popular Posts