Sygnały, które mogą wskazywać na autyzm lub zaburzenia ze spektrum
04 kwietnia
Obecne
badania wykazują, że już u dzieci przed 1 r.ż. można wskazać wczesne objawy
autyzmu. Specjaliści dążą do tego, by jak najwcześniej określać cechy autyzmu.
Trudność wczesnego diagnozowania autyzmu wynika
przede wszystkim z faktu, że pierwsze objawy bywają dyskretne i trudne
do zauważenia. Rodziców zazwyczaj na początku zaczyna niepokoić brak rozwoju
mowy u dzieci przedszkolnych.
Diagnozie
poddawani są również nastolatkowie, ponieważ w tym wieku bardziej zauważalne
mogą stać się problemy w kontaktach społecznych. Jeden z moich pacjentów
dopiero w wieku 12 lat otrzymał diagnozę zespołu Aspergera.
Wczesne wykrycie
symptomów, które mogą wskazywać na autyzm u dziecka, pozwala na przeprowadzenie
dokładnej diagnozy a następnie na rozpoczęcie jak najwcześniej właściwej
terapii.
Poniżej
przedstawię niepokojące symptomy w rozwoju dziecka. Nie należy ich jednak
traktować jako jedyny pewny wyznacznik. Oznacza to, że dziecko może mieć część
z tych objawów lub wiele z nich, które wcale nie muszą oznaczać autyzmu, a mogą
wskazywać na inne zaburzenia w rozwoju (często pierwsze objawy
charakterystyczne dla autyzmu, charakterystyczne są również w przypadku
głuchoty lub niedosłyszenia).
W
pierwszym półroczu życia dziecka można już zauważyć następujące sygnały
wskazujące na podwyższone ryzyko spektrum autyzmu (podobne sygnały można też
zauważyć w wieku późniejszym, będą one wówczas bardziej widoczne i łatwiejsze do interpretacji przez rodzica) (Pisula 2015):
- zaburzony kontakt wzrokowy
- brak zainteresowania bodźcami społecznymi, ignorowanie ich,
- krótki czas patrzenia na ludzi (badania dowodzą, że dzieci z autyzmem chętniej patrzą na przedmioty niż na ludzi. Z badań nad obserwowaniem twarzy przez dzieci z autyzmem wynika, że najmniej uwagi poświęcają one oczom. Stąd może wynikać wiele nieprawidłowości w interpretacji emocji w wieku starszym, spojrzenie może bowiem wyrażać szereg uczuć)
- brak zdolności do naprzemiennego uczestniczenia w interakcjach (tę cechę szczególnie będzie można zaobserwować w wieku późniejszym),
- ograniczone zdolności inicjowania kontaktu,
8
a 10 m.ż.:
- brak reakcji na własne imię,
- zubożone gaworzenie lub brak gaworzenia
- brak wskazywania (gest wskazywania powinien pojawić się między 8 a 12 m.ż.);
- brak reakcji na komunikaty rodzica kierowane do dziecka,
- brak domagania się, by być branym na ręce
- brak podążania wzrokiem za przedmiotem wskazanym na przykład przez rodzica
- brak złożonych zachowań społecznych łączących spojrzenie, ekspresję mimiczną, ton głosu i gestykulację,
Pisula
źródeł trudności poszczególnych wskaźników dopatruje się m.in. w zaburzeniach
teorii umysłu (Pisula 2015: 117).
U dzieci z ASD obserwuje się rzadsze angażowanie się w naśladowanie głosu
(gaworzenie polega właśnie na świadomym naśladowaniu głosu przez dziecko) czy
ruchów (Chawarska, Volkmar 2008). Dzieci często traktują rękę rodzica jako
narzędzie, czyli chwytają dłoń dorosłego, by wskazać, czego aktualnie
potrzebują.
Zupełnie
inaczej może wyglądać zabawa dziecka z autyzmem. W zabawie jest dużo rutyny,
schematu. Dzieci mogą układać przez kilkanaście minut klocki jeden na drugim,
mogą się bawić samochodami, ale zabawa ta nie będzie wcale rozbudowana, raczej
schematyczna, na przykład: układanie samochodów w określonej kolejności.
Trzyletnie
dzieci potrafią przypisywać różne role martwym przedmiotom, potrafią bawić się
w udawanie: karmią pieska- pluszaczka kamyczkami, które służą za karmę. Dzieci
z autyzmem mogą mieć problem z tego typu zabawami.
Rodzice często ubolewają nad tym, że dziecko nie chce się przytulać, co również może być symptomem autyzmu. Ale może to być także nadmierna potrzeba kontaktu. Z relacji rodziców dzieci z autyzmem można zanotować, że niektóre dzieci z tym zaburzeniem bardzo chętnie się przytulają, lubią mocne uściski, potrafią się również tak przytulać do zupełnie obcych osób.
Rodzice często ubolewają nad tym, że dziecko nie chce się przytulać, co również może być symptomem autyzmu. Ale może to być także nadmierna potrzeba kontaktu. Z relacji rodziców dzieci z autyzmem można zanotować, że niektóre dzieci z tym zaburzeniem bardzo chętnie się przytulają, lubią mocne uściski, potrafią się również tak przytulać do zupełnie obcych osób.
W kolejnym poście podpowiem, co należy zrobić, gdy zauważymy u dziecka niepokojące symptomy.
Literatura:
1. Chawarska
K. Volkmar R, Autyzm u niemowląt, [w]: Medycyna Praktyczna – Psychiatria
4/2009. tłum. Miernik-Jaeschke, s. 69-71.
2. Pisula
E., Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Autyzm, Sopot 2015
3. Pisula
E., Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia, Gdańsk 2014
0 komentarze